Het uitzetten van de babyoesters is de eerste pilot die voortkomt uit het partnerschap tussen ARK en Ørsted. Samen zetten ze zich in voor de terugkeer van grote, levende riffen om de biodiversiteit in de Noordzee te versterken. Bij deze pilot zijn hiervoor bijna uitgestorven, Europese platte oesters gebruikt en nieuw ontworpen oesterkorven. ARK en Ørsted willen onderzoeken hoe grootschalige natuurontwikkeling op zee het best in gang kan worden gezet. Zowel binnen als buiten windparken.
‘We zijn om verschillende redenen heel blij met de samenwerking met ARK en deze pilot. Ten eerste is ARK gespecialiseerd in natuurherstel van ecologische systemen, waarbij ze niet slechts naar één habitat of soort kijken maar naar, bijvoorbeeld de Noordzee, als geheel. Ten tweede is deze pilot belangrijk voor het herstel van zowel de Europese platte oesters als de schelpdierriffen die, ten gevolge van menselijk handelen, bijna zijn verdwenen uit de Noordzee. Ten derde omdat de innovaties in dit project ons waardevolle kennis oplevert die ook op andere locaties, waaronder onze windmolenparken, ingezet kan worden. Kortom, dit project ondersteunt onze ambitie om vanaf uiterlijk 2030 een netto positief effect op biodiversiteit te hebben bij alle nieuwe hernieuwbare energieprojecten die wij realiseren’ – Ruben Dijkstra, Managing Director Ørsted Nederland.
Schelpdierriffen hebben een belangrijke ecosysteemwaarde. Ze bieden eten, onderdak, paai- en kraamplek voor vele soorten. Riffen filteren het water en leggen slik vast waardoor het water helderder wordt. Dit maakt dat er meer zonlicht dieper het water inkomt. Zo kunnen er meer algen groeien. Algen leggen koolstof vast en zijn de basis voor het voedselweb op zee. Het werk bij de Voordelta – de kustzone op de grens tussen de provincies Zuid-Holland en Zeeland – is een tussenstap naar grotere rifprojecten. Als riffen groot en vitaal zijn, zijn ze minder gevoelig voor plagen of bedekking door zand. Grote riffen kunnen zich beter herstellen van beschadiging door storm of koude winters.
‘Een grote hoeveelheid levend materiaal op tijd en veilig uitzetten op open zee, is een uitdagende puzzel en zwaar fysiek werk. We hebben op vlak water aan boord vier ‘parelkettingen’ met oesterkorven gebouwd en uitgezet. We gaan binnenkort kijken hoe de oesters en de oesterkorven op de zeebodem liggen’ - Marijke van de Staak, projectleider ARK Natuurbeheer.
Dertig procent van de Noordzeebodem was tot het eind van de negentiende eeuw bedekt met schelpdierriffen. Sindsdien is 25.000 km2 rif verloren gegaan. Herstel zal niet vanzelf gaan: er is te weinig broed in het water en de bodem is te verstoord en te zanderig voor oesters en andere rifbouwende soorten om zich te vestigen. In de Voordelta is in 2016 een natuurlijk oesterrif ontdekt, ontstaan uit larven die uit de Grevelingen zijn gestroomd. Het gebied is dus geschikt voor oesters, en daarom ook een goede plek om maatregelen te testen die oestergroei stimuleren.
ARK Rewilding Nederland experimenteert vanaf 2019 met het plaatsen van oude oesters begroeid met babyschelpjes. De samenwerking met Ørsted maakt het mogelijk om op grotere schaal te experimenteren, verder uit de kust en op termijn ook in dieper water. Het doel is om riffen te creëren die groot genoeg zijn om ecologisch van belang te zijn en de turbulentie van de Noordzee goed te doorstaan.
De uitzetting deze week was de grootste tot nu toe, mede door de doorbraak in de oesterkweek die Stichting Zeeschelp vorig jaar bereikte: het lukt daar nu om miljoenen oesterlarven te kweken tot en met het stadium dat ze zich vestigen en schelpen vormen. Het kweekstation gebruikt daarvoor bonamiavrije en bonamiaresistente ouder-oesters. Bonamia is een ziekte die bijdroeg aan het bijna uitsterven van de wilde Europese oester, naast overbevissing.
Om de schaalvergroting voor rifherstel mogelijk te maken is een nieuw type oesterkorven gebruikt die makkelijk te hanteren zijn aan boord. Net als de eerdere 'oesterwiegen' zijn de nieuwe constructies gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal: onverzinkt gaas en onbewerkte houten pallets. Zo hoeven de constructies die nodig zijn om de jonge oesters te beschermen tegen predatie, bij elkaar te houden en boven het zand te doen uitsteken - later niet weer opgevist te worden. Bovendien wordt er geen CO2 uitgestoten voor de productie van betonnen kunstriffen.
